Patronka szkoły

Patronka szkoły


Maria Skłodowska-Curie (1867 – 1934)

  • Maria Skłodowska urodziła się 17 listopada 1867 roku w domu przy ulicy Freta 16 w Warszawie. Jej rodzice Bronisława i Władysław Skłodowscy pochodzili z drobnej szlachty i nie  byli zamożni, więc Maria wychowywała się w trudnych warunkach materialnych i społecznych, co związane było z sytuacją panującą w zaborze rosyjskim. Była najmłodszą z pięciorga rodzeństwa, miała trzy siostry: Zosię, Bronię i Helę, oraz brata Józia.
  • Mania, jak ją wtedy pieszczotliwie nazywano, była bardzo zdolnym dzieckiem. Łatwo i szybko przyswajała wiedzę. Była także bardzo cichą i nieśmiałą dziewczynką. Lubiła czytać poezję polską i zagraniczną. Pilnie uczyła się języków obcych:  francuskiego, niemieckiego, rosyjskiego i angielskiego. W wieku 15 lat ukończyła, z pierwszą lokatą, edukację w gimnazjum, za co otrzymała złoty medal. Interesowała ją literatura, socjologia i nauki ścisłe, jednak uznała, że zajmie się matematyką i fizyką. Pragnęła wyjechać do Francji by studiować w słynnej Sorbonie.
  • Pierwsze eksperymenty z fizyki i chemii przeprowadzała w laboratorium przy Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie.
  • W latach 1891-95 była studentką na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym na Sorbonie. W 1893 roku uzyskała licencjat z fizyki, a wiosną 1894 roku z matematyki. Następnie rozpoczęła samodzielne badania nad magnetyzmem metali.
  • W  domu prof. Kowalskiego poznała naukowca Piotra Curie, z którym w roku 1895 r. wzięła ślub i przyjęła obywatelstwo francuskie i od tej pory znana była jako Maria Curie, lub Maria Skłodowska-Curie.
  • W końcu 1897 roku Maria Skłodowska-Curie wraz ze swoim mężem, Piotrem postanowiła zająć się „nieciekawym” na owe czasy zagadnieniem promieniowania uranu. Miejscem w którym państwo Curie przeprowadzali wszystkie badania i eksperymenty była stara szopa (byłe prosektorium Szkoły Medycznej). Systematyczność i dokładność spowodowały, że już w lipcu 1898 roku państwo Curie podali do wiadomości, że odkryli nowy pierwiastek, któremu nadali nazwę polon (na cześć ojczyzny odkrywczyni). Pięć miesięcy później, w grudniu, ogłosili odkrycie kolejnego pierwiastka, radu (nazwa miała nawiązywać do zjawiska radioaktywności).
  • W roku 1902 zostało ostatecznie ustalone istnienie radu. Określono również ciężar atomowy i właściwości tego pierwiastka. Rok później Maria ukończyła również swoją tezę doktorską i uzyskała dyplom. Już pod koniec następnego roku 1903 Marii, Piotrowi oraz ich współpracownikowi Becquerelowi, przyznano Nagrodę Nobla za odkrycie promieniotwórczości i pierwiastków promieniotwórczych.
  • Maria, jako pierwsza kobieta, po śmierci swego męża, objęła katedrę fizyki w Sorbonie. W 1910 roku udało jej się uzyskać metaliczny rad. Rok później otrzymała kolejna Nagrodę Nobla, tym razem za określenie ciężaru atomowego radu i inne prace związane z tym metalem. W roku 1912 z inicjatywy wdowy Curie w Paryżu na rogu ulicy d’Ulm i nowej uliczki imienia Piotra Curie, rozpoczęto budowę Instytutu Radowego z pracowniami fizyki i biologii.
  • Dwukrotna noblistka nie zapomniała o swojej ojczyźnie i w 1925 roku przyjechała do Polski, do Warszawy, aby położyć kamień węgielny pod gmach polskiego oddziału Instytutu Radowego. Kilkanaście lat później, w 1932 roku ponownie odwiedziła Warszawę w związku z  uroczystością otwarcia pierwszego w Polsce Instytutu Radowego.
  • W 1934 roku powodu postępującej choroby, jak sądzono płuc, wyjechała do sanatorium. Na miejscu okazało się, że Maria ma zdrowe płuca, jednak cierpi natomiast na ostra anemię. Umiera 4 lipca 1934 roku w sanatorium Sancellemoz w Sabaudii. Później, w czasie sekcji wykryto, że przyczyną anemii było promieniowanie pochodzące od radu.
  • Była dwukrotną laureatką Nagrody Nobla z chemii i fizyki. Jako jedna z pierwszych kobiet zrobiła prawo jazdy i zdobyła Rysy, była jedną z pierwszych studentek na Sorbonie i pierwszą kobietą profesorem tej uczelni. W czasie wojny pracowała w objazdowym laboratorium rentgenowskim. Lubiła wycieczki rowerowe (rowery otrzymała w prezencie ślubnym), do końca życia liczyła tylko po polsku, a jej ulubionymi kwiatami były białe róże. W uznaniu jej zasług w 1995 roku Maria Skłodowska-Curie została pierwszą kobietą pochowaną pod kopułą Panteonu w Paryżu. Maria Skłodowska-Curie była częścią niezwykle utalentowanej rodziny, która otrzymała w sumie 5 nagród Nobla (Maria – 2, mąż, Piotr -1, córka, Irène – 1 , zięć, Frédéric – 1)
  • 20 maja 1921 roku, w piątek, o godz. 16.00 otrzymała 1 gram radu, którego potrzebowała do prowadzenia swoich badań naukowych. Prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej Warren Harding na uroczystości w Białym Domu przekazał noblistce 1 gram radu ufundowany przez amerykańskie kobiety.

Czy wiedzieliście, że... czyli garść ciekawostek o naszej patronce

Maria urodziła się jako piąte dziecko w rodzinie nauczycielskiej. Jej ojciec był nauczycielem matematyki i fizyki, zaś matka przełożoną pensji. Maria już w dzieciństwie wyróżniała się ponadprzeciętną inteligencją.
Ukochanym psem rodziny Skłodowskich był Lancet wyżeł. Kilkunastoletnia Maria nawet sportretowała swojego pupila.
Kiedy Maria miał 9 lat jej najstarsza siostra zmarła na tyfus. Reszta rodzeństwa przeżyła okres dzieciństwa i każde z nich osiągnęło wybitny zawód.
Dwa lata po śmierci siostry, Marii zmarła matka. Uznaje się, że od tego momentu Maria stała się ateistką.
Maria poszła do szkoły dopiero w wieku 10 lat. Zaczęła wówczas uczęszczać do pensji, którą prowadziła jej matka.
Maria przez rok nie uczęszczała w ogóle do szkoły. Po śmierci matki i ukończeniu gimnazjum, Maria wyjechała do krewnych ojca na wieś na rok, aby zregenerować siły.
Zanim Maria podjęła naukę na uczelni wyższej, po powrocie z majątku ziemskiego rodziny ojca, udzielała korepetycji z języków obcych oraz matematyki i fizyki.
Ważną osobą w życiu Marii była nauczycielka Bronisława Piasecka, wyznającą idee pozytywizmu. Dzięki niej Maria i jej siostra Bronisława uczęszczały na Uniwersytet Latający.
Maria i Bronisława tak były zafascynowane nauką, że postanowiły wyjechać do Francji na studia. Najpierw do Paryża wyjechała Bronisława. Niestety studia w Paryżu były kosztowne, dlatego siostry umówiły się, że najpierw jedna z nich wyjedzie, a druga będzie ją utrzymywać, a potem zamienią się rolami.
W ramach utrzymywania siostry, Maria pracowała jako guwernantka między innymi u rodziny Żorawskich. Tam też we wsi uczyła dzieci, co było wówczas surowo zakazywane przez władze.
Maria była zaręczona z synem Żorawskich, młodym matematykiem. Niestety do ślubu nie doszło, ponieważ nie zgodzili się na to rodzice Kazimierza.
Po raz pierwszy z analizą chemiczną Maria zetknęła się laboratoriach Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, gdzie zaczęła pracować po zerwaniu zaręczyn.
Podczas przedstawienia w Paryżu Maria poznała Ignacego Paderewskiego.
Pasją Marii były teatr, podczas studiów na Sorbonie występowała w amatorskim teatrze.
Maria podczas studiów na Sorbonie (studiowała fizykę i matematykę) korzystała ze stypendium, które otrzymała dzięki pomocy Gabriela Lippmanna.
Swojego przyszłego męża Pierre Curie, który był od niej starszy o 8 lat poznała u profesora Józefa Wierusza – Kowalskiego.
Maria i Pierre wzięli tylko ślub cywilny a w podróż poślubną pojechali na rowerach, co stanowiło niemały skandal. Rowery pożyczyli od przyjaciół i pojechali zwiedzać malownicze zakątki Francji.
Maria była zapaloną cyklistką. Podczas podróży poślubnej na rowerach miała krótszą spódnicę i jeździła bez kapelusza. To stanowiło niemałe złamanie tradycji. Panie bowiem z zasady nie mogły nosić krótkich sukien, a już jazda bez kapelusza była nie do przyjęcia!
Marię w pracy badawczej zainspirowały prace Becquerela, który jako pierwszy zaczął badać sole uranu.
W odkryciu radu brał także udział Gustav Bémont, współpracownik Marii i Pierre.
Maria urodziła trzy córki, ale jedna zmarła zaraz po urodzeniu.
Nagroda Nobla z fizyki była przyznana nie tylko Marii, ale też Pierr’owi oraz Becquerelowi.
Po śmierci męża Maria prowadziła Dziennik Żałobny.
Pomimo licznych dokonań Marii na polu naukowym, dopiero po śmierci jej męża, władze uczelni zgodziły się, aby objęła po nim katedrę. Miała wtedy 38 lat i była pierwszą w historii kobietą profesorem na francuskiej Sorbonie.
Maria przyjaźniła się Einsteinem, wymieniali też listy i uwagi. Einstein uważał, że Maria jest jedyną niezepsutą przez sławę osobą.
Maria wraz ze znajomymi z Sorbony utworzyła szkołę dla dzieci. Naukowcy postanowili sami nauczać wspólnie swoje dzieci. Każde z nich zajęło się w sposób nowatorski nauką jednego przedmiotu, czym budzili niemałe zgorszenie, ponieważ zajęcia dla dzieci prowadzili na Sorbonie.
Maria miała romans z Paulem Langevinem, francuskim fizykiem. Wnuczka Marii i wnuk Paula Langevina pobrali się.
Maria była posądzana przez współczesnych sobie, że jest Żydówką (była to jedna z większych obelg w tym czasie). Na drugie miała Salomea, imię nadane jej po babce.
Pierwsza Nagroda Nobla była przyznana w dziedzinie fizyki Marii, jej mężowi oraz Becquerelowi, drugą Maria dostała już samodzielnie z dziedziny chemii za odkrycie dwóch nowych pierwiastków promieniotwórczych polonu i radu.
Małżonkowie Curie mieszkali z ojcem Piotra, Eugene, który często zajmował się wnuczkami.
Rząd Francji orzekł, że rad jest niebezpieczną substancją, obce rządy mogą go wykorzystać i dlatego podczas I wojny światowej Maria wywiozła go do Bordeaux.
Maria czynnie uczestniczyła w I wojnie światowej. Skonstruowała specjalne małe aparaty rentgenowskie umożliwiające szybką diagnostykę i jeździła z nimi do szpitali polowych samochodem marki Pegaut wraz z córką oraz lekarzami wojskowymi.
Maria była jedną z pierwszych kobiet na świecie, która miała prawo jazdy (zrobiła je w 1916 roku).
Maria w 1921 roku odwiedziła Amerykę, gdzie otrzymała 1 gram radu.
Maria zmarła na chorobę popromienną. Na początku lekarze uważali, że Maria choruje na zapalenie płuc albo gruźlicę, jednak potem okazało się, że to złośliwa anemia będąca wynikiem nadmiernej ekspozycji na promieniowanie spowodowała jej śmierć.
Maria zmarła w sanatorium Sancellemoz w Passy. Jako pielęgniarka towarzyszyła jej córka Ewa. Dopiero w rok po śmierci Marii, szczątki jej i jej męża przeniesiono do Panteonu. Maria Skłodowska – Curie była pierwszą kobietą pochowaną w Panteonie.
W 1899 Maria wraz z mężem Piotrem wspięli się na Rysy i był to niezwykły wyczyn jak na owe czasy.
Wszystkie rzeczy Marii skażone są izotopem radu i do tej pory trzymane są one w specjalnych pojemnikach. Ciało Marii także z tego samego powodu zostało pochowane w ołowianej trumnie.
Maria do tej pory jest jedyną kobietą na świecie, która dwukrotnie otrzymała Nobla.
Maria nigdy nie była osobą bogatą. Pewien dziennikarz wziął ją kiedyś za służącą, ponieważ ubierała się skromnie, nosiła zazwyczaj ciemne, proste stroje.
Tylko raz nagrano głos Marii. Był to film nagrany z okazji otrzymania przez nią medalu Amerykańskiego Towarzystwa Radiologii.
Na grobowcu rodzinnym Skłodowskich na Powązkach znajduje się tablica upamiętniająca Marię.
Maria Skłodowska – Curie była również na uwieczniona na monetach polskich, francuskich i hiszpańskich, jest także patronką bardzo wielu szkół i uczelni na świecie, upamiętniono ją na wielu znaczkach pocztowych.
W Warszawie możemy się przejść po ścieżce edukacyjnej poświęconej tej uczonej, a w ogrodzie Instytutu Radowego znajduje się drzewo posadzone przez Marię – obecnie jest to pomnik przyrody.
Maria liczyła po polsku i nienawidziła występować.